W 2025 roku ubezpieczenie chorobowe nadal pełni kluczową funkcję ochronną dla osób, które z powodu choroby lub innych przyczyn zdrowotnych utracą czasowo zdolność do wykonywania pracy. W takich przypadkach wypłacane są świadczenia kompensujące utracony dochód – wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy. Aby prawidłowo ustalić wysokość tych świadczeń, niezbędne jest zrozumienie, czym jest podstawa wymiaru zasiłku chorobowego, jakie składniki się do niej wlicza, a które się wyłącza. Poniżej przedstawiamy szczegółowe zasady obowiązujące w 2025 roku.
Kiedy przysługuje wynagrodzenie chorobowe, a kiedy zasiłek?
Pracownik, który zachoruje, nie od razu otrzymuje zasiłek z ZUS. Przez pierwsze 33 dni w roku kalendarzowym (lub 14 dni – poczynając od roku kalendarzowego następującego po roku, w którym pracownik ukończył 50 lat) wynagrodzenie za czas choroby wypłaca pracodawca – z własnych środków. Dopiero od 34. dnia niezdolności do pracy świadczenie przechodzi w formę zasiłku chorobowego finansowanego z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Wyjątkiem są sytuacje wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, kiedy zasiłek chorobowy (w ramach ubezpieczenia wypadkowego) przysługuje już od pierwszego dnia niezdolności do pracy.
Chcesz poszerzyć swoją wiedzę na temat pracy działu kadr również w kwestii zasiłków z ZUS? Zapisz się na szkolenia kadrowe w Centrum Verte.
Rok kalendarzowy a prawo do świadczenia – liczenie dni
Z początkiem nowego roku pracownik nabywa prawo do kolejnych 33 (lub 14) dni wynagrodzenia chorobowego. Jeśli niezdolność do pracy przypada na przełomie lat, stosuje się tzw. zasadę ostatniego dnia roku. To, czy od 1 stycznia należy wypłacać wynagrodzenie chorobowe czy zasiłek, zależy od rodzaju świadczenia przysługującego pracownikowi w dniu 31 grudnia.
Przykład:
- Jeśli 31 grudnia pracownik nadal korzystał z wynagrodzenia chorobowego, od 1 stycznia będzie miał do dyspozycji nową pulę 33 dni, nawet jeśli nie było przerwy w niezdolności.
- Jeśli natomiast 31 grudnia był już uprawniony do zasiłku chorobowego, to świadczenie to kontynuowane jest od 1 stycznia – mimo że zaczyna się nowy rok i nowy limit 33 dni.
Co stanowi podstawę wymiaru zasiłku chorobowego?
Podstawą do obliczenia zasiłku jest przeciętne wynagrodzenie z okresu 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym wystąpiła niezdolność do pracy. W przypadku krótszego okresu zatrudnienia, zasiłek wylicza się z pełnych miesięcy przepracowanych u danego pracodawcy.
Jakie składniki wynagrodzenia wliczają się do podstawy?
Do podstawy wymiaru świadczenia chorobowego wlicza się:
- wynagrodzenie zasadnicze, niezależnie od tego, czy jest określone stawką miesięczną, godzinową, akordową czy prowizyjną,
- składniki zmienne, jeśli są one pomniejszane za okres nieobecności spowodowanej chorobą (np. premie uzależnione od obecności lub efektywności pracy),
- inne dodatki, jeśli nie są wypłacane za okresy niezdolności do pracy.
Kluczową zasadą jest, że tylko te składniki, które ulegają zmniejszeniu z powodu choroby, mogą być uwzględnione przy ustalaniu podstawy.
A co z premiami? Czy zawsze wliczają się do podstawy zasiłku?
Nie wszystkie premie regulaminowe lub uznaniowe automatycznie wlicza się do podstawy wymiaru. O tym, czy dana premia jest brana pod uwagę, decyduje regulamin wynagradzania obowiązujący u pracodawcy. Jeżeli z regulaminu wynika, że premia nie jest pomniejszana za okres choroby, to nie może być uwzględniona przy obliczaniu zasiłku.
Zatem dwie osoby, zatrudnione w różnych firmach, mogą mieć inną podstawę zasiłku – mimo że otrzymują premię o tej samej nazwie i wysokości.
Czego nie wlicza się do podstawy zasiłku?
Z podstawy wymiaru zasiłku chorobowego wyłącza się m.in.:
- składniki wynagrodzenia, które nie są obniżane w przypadku nieobecności z powodu choroby (np. dodatek stażowy wypłacany niezależnie od obecności),
- jednorazowe świadczenia niezwiązane z efektywnością pracy (np. nagroda jubileuszowa, świadczenia socjalne),
- zasiłki wypłacone z innych tytułów (np. macierzyńskie, opiekuńcze),
- świadczenia nienależne z tytułu pracy (np. rekompensaty, zapomogi, nagrody jubileuszowe bez odniesienia do wyników pracy).
Obliczanie podstawy zasiłku – przykład z 2025 roku
Pracownik zatrudniony od 4 listopada 2024 r. otrzymuje:
- wynagrodzenie zasadnicze: 6000 zł,
- premię regulaminową 15% (pomniejszaną za chorobę),
- dodatek stażowy 10% (niepomniejszany).
Pracownik był niezdolny do pracy od 3 do 7 lutego 2025 r. Wynagrodzenie chorobowe oblicza się na podstawie trzech pełnych miesięcy: listopad, grudzień 2024 i styczeń 2025.
Premia w każdym miesiącu wynosi 900 zł (15% z 6000 zł) – wliczana, ponieważ jest zmienna i pomniejszana za absencję. Dodatek stażowy nie jest brany pod uwagę – nie ulega zmniejszeniu za okres choroby.
Po potrąceniu składek na ubezpieczenia społeczne (13,71%):
- każdy miesiąc: 6000 + 900 = 6900 zł → po odliczeniu: 5954,01 zł,
- suma z 3 miesięcy: 17 862,03 zł / 3 = 5954,01 zł (średnia miesięczna),
- zasiłek wynosi 80% podstawy: 4763,21 zł,
- dniówka: 4763,21 zł / 30 = 158,77 zł.
Rozwijaj siebie i swój zespół z Verte – szkolenia kadrowe, które robią różnicę
Jesteś specjalistą kadr, pracodawcą lub prowadzisz własny biznes? Chcesz mieć pewność, że Twoja wiedza z zakresu kadr, płac i prawa pracy jest aktualna? Skorzystaj ze szkoleń kadrowych Centrum Verte i zyskaj praktyczne umiejętności, które przełożą się na lepszą organizację pracy, bezpieczeństwo formalne i rozwój Twojego zespołu. Verte to wiedza bez chaosu – zrozumiale, konkretnie i zgodnie z przepisami.
Podsumowanie – zasady ustalania podstawy zasiłku w 2025 roku
Wysokość świadczenia chorobowego zależy przede wszystkim od poprawnego ustalenia podstawy wymiaru, w oparciu o składniki wynagrodzenia z ostatnich miesięcy. Tylko te składniki, które są zmienne i pomniejszane w czasie absencji, mogą być uwzględniane przy obliczeniach. Równie ważne jest rozróżnienie momentu, w którym kończy się wynagrodzenie chorobowe, a zaczyna zasiłek.
Znajomość przepisów i prawidłowe stosowanie zasad są niezbędne zarówno dla pracodawców, jak i pracowników – nie tylko w kontekście świadczeń, ale również poprawności naliczania wynagrodzenia w czasie choroby. Chcesz mieć przepisy w małym palcu? Zapisz się na szkolenia kadrowe!